Dus dat.

De laatste tijd hoor ik het veel, soms zijn de twee woorden omgedraaid, maar meestal niet: dus dat. Het lijkt een soort stopwoordje (of stopwoordjes?) die je te pas en te onpas kunt toevoegen aan je uitspraak. Het liefst aan het eind. Maar waarom zeggen mensen “dus dat” eigenlijk? Betekent het wel iets?

Dus

Sinds de zomer geef ik Nederlands op een middelbare school en in veel klassen heb ik lesgegeven over signaalwoorden, dus daar kan ik nog wel eventjes over doorgaan. Het woordje “dus” is een signaalwoord. Het geeft de lezer of luisteraar een signaal. In dit geval is dat: klingel! Er komt een conclusie aan! Een conclusie is eigenlijk de slotsom van alle dingen die je ervoor hebt verteld. Nou, daar komt -ie, hoor! Tromgeroffel... dat!

Dat

De hele conclusie wordt geuit met het kleine, korte woordje “dat”. Maar wat zegt dat nou? Niets toch? Nou ja, niet helemaal. Het woordje “dat” verwijst naar iets anders. Vaak is datgene al genoemd. Even een voorbeeld:

Een kip met een muts op?! Dat zie je niet vaak! 

Hier verwijst “dat” naar de kip met de muts op. Zo verwijst “dat” uit “dus dat” ook terug naar wat er daarvoor gezegd is. Wat je dus doet als je “dus dat” zegt, is een verhaal samenvatten met een verwijswoordje dat terugverwijst naar je hele verhaal! Snap je ‘m? 

Recensie: De gave van Asjer Lev - Chaim Potok

Ja, hij heeft een gave: schilderen. Een bekende schilder is hij. Zo heeft hij in het verleden kruisigingsschilderijen geschilderd. Kruisigingsschilderijen, als jood.

Want Asjer Lev is een jood. We krijgen het leven van een joods gezin te zien. Alle gebruiken en gewoonten komen langs. Zeer interessant. Al wordt alles een beetje bedompt verteld.

Want opgewekt is hij niet, die Asjer Lev. Aan het begin is dat logisch. Zijn oom gaat dood. Voor de week rouw gaat Asjer Lev vanuit Saint-Paul-de-Vence naar Brooklyn, met zijn hele gezin. Hij is van plan na de week weer gewoon terug te keren naar Frankrijk, maar zijn ouders smeken hem te blijven. Waarom precies?

Later wordt duidelijk dat een belangrijk deel van de erfenis voor Asjer Lev is. Dat deel behelst een ware kunstcollectie, waaronder werken van zeer grote namen en schilderijen van Asjer Lev zelf! Zonder dat hij het wist was zijn oom een groot fan.

Vertaling Amar pelos dois - Portugal op het Eurovisie Songfestival 2017

Een lied dat opvalt tijdens het Eurovisie Songfestival is dat van Portugal. Vaak zeg of schrijf ik 'nummer', maar dit is echt een lied, een liedje! De zachte stem en de articulatie van de Portugese klanken zijn zo prachtig in dit kleinkunstachtige werkje te horen. Echt puur! Het gaat om Amar pelos dois van Salvador Sobral. Een Portugees nummer dus, tussen al die Engelse. Heel mooi, maar wat zingt hij eigenlijk? Hier een Nederlandse vertaling van de Portugese lyrics.

Amar pelos dois - Salvador Sobral

Se um dia alguém perguntar por mim 

Diz que vivi p’ra te amar 

Antes de ti, só existi 

Cansado e sem nada p’ra dar 

Als op een dag iemand naar me vraagt 

Zeg dan dat ik leefde om jou te beminnen 

Voordat jij kwam, bestond ik alleen maar 

Ik was moe en had niets te bieden

Gekookte melk of gekookte rijst?

We aten rijst met krenten. 'We' is datzelfde gezin waarin fioemp, de naam van dit weblog is ontstaan. Rijst met krenten is een gerecht voor luie dagen, of dagen waarop er bijna niemand van ons zeskoppige gezin thuis eet. Wat houdt het in? Heel simpel. In melk gekookte dessertrijst met krenten erdoorheen en lekkerbekjes erbij. Over die rijst mag je naar eigen believen roomboter, bruine basterdsuiker en/of kaneel strooien. Lekker! Net een toetje. Dat aten we dus, toen mijn broer ineens zei: "in de rijst gekookte melk".

BAM! Wereld op z'n kop! (De mijne dan.) Want ja, normaal zeg je altijd 'in de melk gekookte rijst', maar dat klopt eigenlijk helemaal niet, want wat kookt er nou eigenlijk? Die melk! Dus je kunt niet zeggen 'gekookte rijst'. Mijn moeder zei van wel: "jewel, hoor!" Maar toen ik haar vroeg het uit te leggen, kwam ze er ook niet uit. 'Rijst in gekookte melk' zou dan nog de enige duidelijke benaming zijn die klopt. Huh?! Wat gebeurt hier? Wat doen wij altijd fout? Of raar?

De tot ziens-fout

Vijf dagen heb ik hem geholpen met z'n wiskunde. Hij heeft de hele Lenteschool lang opgaven gemaakt, samenvattingen gemaakt en geleerd en gedurende die tijd heb ik zijn werk gecontroleerd en zijn vragen beantwoord. Nu had hij zijn eindtoets af en liep hij langs de nog pennende klasgenoten naar mijn bureau, legde zijn toets neer en gaf me een hand. "Bedankt voor de begeleiding!" zei hij en voordat hij de deur achter zich dicht deed: "Tot ziens!" Ik wist wat hij bedoelde.

De Lenteschool was klaar. Hij wist dondersgoed dat we elkaar nooit meer zouden zien. Waarom zei hij dan toch "tot ziens"? Ik zie twee mogelijkheden.

1. De persoon die me nooit meer ging zien zei "tot ziens" omdat hij dat beleefd vond. De uiting dient zo niet alleen als redelijk betekenisloze afscheidsgroet, als je laatste brokje taal dat laat weten dat dit het eind is en dat je weggaat, maar ook als een al-dan-niet-gemeende wens om elkaar weer te zien. Dat laatste is beleefd, want je wilt iemand anders natuurlijk alleen nog een keer zien als je diegene mag. En iemand mogen (of doen alsof je iemand mag) is beleefd. Zou kunnen, maar zou dit allemaal in het hoofd van de groeter omgaan bij het verlaten van het lokaal, de ongeduldige middagzon tegemoet?