De spelling van sjwa

“Maart, er vraagt hier iemand waarom je ‘jee u’ zegt en niet ‘jee ee’ - zeg maar. Waarom is dat eigenlijk?” Mijn zusje zat op de bank met haar telefoon in haar handen, het whatsapp-scherm in beeld, en keek me vragend aan. Ik moest eventjes bedenken wat ze bedoelde, wat de vraagsteller bedoelde. De gedachte dat veel mensen ervan uitgaan dat we zeggen wat we schrijven in plaats van dat we schrijven wat we zeggen hielp me hierbij. De klasgenoot van m’n zusje wilde weten waarom we voor het pronomen tweede persoon enkelvoud /jə/ zeggen en niet /je/. Waarschijnlijk met de gedachte: we schrijven toch een ‘e’?

Geiles Leben met feem veel geld

Vraag me niet hoe ik erbij kom, maar ik vind het een mix tussen dat liedje van Marco Borsato met zijn dochter en Are You With Me van Lost Frequencies. Ik heb het over het nummer van Glasperlenspiel dat vlak onder Adele al weken bovenin de Duitse muziekranglijsten staat: Geiles Leben. De band kan de queen nog net niet van haar troon stoten, maar dat zegt natuurlijk al genoeg: Glasperlenspiel heeft een hit neergezet. Ik heb het nummer nog maar één keer op de Nederlandse radio gehoord, maar ik weet zeker dat het vaker terug gaat komen. Maar wat zingen ze nou eigenlijk?

Wim Daniëls is helemaal van de taal

"Meneer, mag ik met u op de foto?"

We gingen even in het licht staan. Mijn mobiel had ik aan Hanna gegeven, die de foto ging maken. Eigenlijk wilde ik een Daniëls-fie, maar dit was toch net iets beter. Toen Hanna klaar was, kwam snel de hoffotograaf van de Katwijkse bibliotheek foto's van Wim Daniëls en mij maken, misschien onder het mom: er waren zelfs groupies die met 'm op de foto wilden!

Chocoladeletter R

"Wil d'r iemand een stukje witte chocoladeletter?" Het was zondag. We zaten in de auto, terug van een nachtje housewarming in het verre Zeeland.
"Het is de letter R, van Maarrrtje, en van Harrrmen. En van Annelies van Rrrijn."

De precisie van pepernoot

Naast paprikachips, borrelnootjes en bitterballen verschijnen ze steeds vaker op najaarsfeestjes die verder niks met Sinterklaas te maken hebben: pepernoten! Of moet ik ze kruidnoten noemen? Ik bedoel die veel bekendere halve speculaasbolletjes, niet die misvormde taaitaaibrokjes. (Sorry, zo bedoelde ik het niet.) Ingewikkeld zeg, die definitie van ‘pepernoot’. Zijn er nog mensen die de speculaasbolletjes ‘kruidnoten’ noemen? Ikzelf ga ze pas zo noemen als er een duidelijk onderscheid gemaakt moet worden. Bijvoorbeeld in de volgende situatie: er staan op tafel twee bakjes, één met pepernoten en één met kruidnoten en ik wil de halve speculaasbolletjes. Dan zou ik vragen: “Mag ik de kruidnoten?” Als ik juist de zachte pepernoten zou willen, dan zou ik toch waarschijnlijk wel moeten vragen: “Mag ik de pepernoten? DUS NIET DE KRUIDNOTEN!” Die laatste toevoeging lijkt me haast noodzakelijk, want iedereen denkt aan halve bolletjes bij het woord ‘pepernoot’.

De inhoud van 10 000 luchtballonnen

Songtekstanalyse van de nieuwe K3-hit

Het nieuwe liedje van de nieuwe K3 al gehoord? En waar gaat het over? Over ballonnen, tienduizend om precies te zijn, een boodschap op een brief en vrede. Dat in ieder geval, maar er zit veel meer in de tekst!

Uitgeknepen oorschelp

"Pindakaas!" zei mijn broertje en ik zocht het woord op. Niks bijzonders aan de spelling natuurlijk, wel aan het meervoud, pindakazen. Bestaat dat? Maar goed, daar wil ik het nu niet over hebben. Mijn oog viel op een woord dat wat hoger op dezelfde bladzijde stond: pina colada. De naam van de Puerto Ricaanse kokos-ananascocktail heeft geen tilde (golfje) op de n! Ik dacht: huh, en keek op internet, want waar het Groene Boek vraagtekens plaatst, geeft internet uitroeptekens.

Wikipedia vertelde me dat het pina colada in het Nederlands is, maar dat het inderdaad mét tilde is in het Spaans: piña colada. Dat golfje hebben de Nederlandse spellingbepalers dus niet overgenomen. Nu heb ik wel niveau 10 voor Spaans bij Duolingo, maar ik wist niet wat de woordgroep nou letterlijk betekent. Ik zal je het antwoord geven: 'gezeefde ananas'. Het woord piña lijkt op het Engelse pineapple, wat hetzelfde betekent, en colada verwijst naar een handeling waarbij je drank van iets maakt, denk aan uitknijpen, zeven, persen. 

Leger is voller dan leeg

Hou je vast. Dit wordt ingewikkeld.

Ik ging zaterdag de plee schrobben. (Mijn moeder vindt het maar raar dat ik het zo noem. Het klinkt volgens haar heel vies, alsof ik aangekoekte resten van de bril af moet boenen, terwijl onze wc's eigenlijk altijd redelijk schoon zijn. (Omdat ik elke week de plee schrob.) Maar zelf vind ik het wel leuk klinken, plee schrobben. "Het zal wel iets studentikoos zijn", zei mijn moeder, maar dat is niet zo.) Ik had hiervoor natuurlijk allesreiniger nodig en er waren twee flessen, één met een groene vloeistof en één met een groen-blauwe. Elke week neem ik weer een ander, maar eigenlijk is het handiger als ik er eerst één opmaak, zodat er weer wat ruimte vrijkomt in het schoonmaakspullenkastje. Ik besloot de fles te kiezen waar het minste in zat, maar dat was niet zo makkelijk. Ze waren namelijk beide ongeveer even vol en de vormen van de flessen waren ook nog eens heel anders, dus liep ik de woonkamer in om mijn ouders plus broertje om raad te vragen. Toen gebeurde het!

Het vreemde woordenboek

Ik haal de trompettas onder mijn stoel vandaan en begin het instrument uit te pakken. Het is de wekelijkse repetitieavond van het harmonieorkest. Opeens zie ik een hand een boekje neerzetten op de lessenaar voor me. De hand is van de klarinettiste die me dit weekend al haar aanwinsten in de categorie Literatuur heeft gedoneerd. Van Karel ende Elegast tot Mark Haddons The Curious Incident of the Dog in the Night-Time, ik mocht het allemaal hebben! Het boekje op m'n lessenaar zie ik als een toetje. De titel doet me grinniken, vreemde woordenboek. Zijn het de woorden die vreemd zijn of is het het boek? Ik pak het op en laat m'n linkerduim langs de vellen glijden. Terwijl ik me in een muffe kringloopwinkel waan, vliegen duizenden vetgedrukte woorden voorbij, allemaal moeilijk, onbekend of - zoals in de titel - vreemd. Welk woord zal ik opzoeken?

"Wat vind jij het vreemdste Nederlandse woord?"

Neder-L: Een kloek Groen Boek

Neder-L: Een kloek Groen Boek: “Een kloek boek! Handzaam en in een mooi formaat” was het verse oordeel van de eerste bezitster van het nieuwe Groene Boekje, minister Jet Bussemaker (zonder tussen-n). Nadat afgelopen dinsdag de nieuwe Dikke Van Dale was verschenen, was het nu de beurt aan het Groene Boekje, heel toepasselijk in de Week van het Nederlands. De aanwezigen in het Spaansche Hof in Den Haag luisterden aandachtig naar de overduidelijk vooraf ingestudeerde woorden.

Twistblog: Brussel, brillen en bekeerden

Een rapworkshop op Drongo

Had ik m’n ogen dicht, dan waande ik me in een gymzaalkleedkamer. Maar ik had ze open en zag donkere kleding, sneakers, petjes. Het was de rapworkshop in de Yellow Room die drie kwartier te laat begon. Naast mij waren er zes andere deelnemers. De gasten van Stikstof waren hierdoor net niet in de meerderheid. Stikstof, ik had er nog nooit van gehoord. Gelukkig stelden ze zich voor: een rapgroep uit Brussel. Ook wij kwamen aan de beurt. Je naam was niet genoeg, je moest ook vertellen wat je met rap had. De drie zwarte petjes rechts naast me waren “bekeerd”. Okeej. En ik? “Eehh, ik studeer Nederlands? En ja, ik vind het wel bijzonder hoe rappers zo snel kunnen improviseren en met rijmwoorden kunnen komen en zo… ja.” De drie vrouwen links van me waren netjes geklede docentes Nederlands die aan het bijscholen waren, ieder van hen had geverfd haar, make-up en een designbril. Hun doel was om “dichter bij hun leerlingen te komen”. (Ze waren het type veertiger waarvan je niet wilt dat ze chill, doekoe en dissen zeggen.) Het contrast was oogverblindend. Laten we beginnen. Lees meer

Fotograaf: Henk Rougoor

Twistblog: Vaarwel, Vier Musketiers

“Zo, nu zit ik met twee masters aan tafel!” Ik was gaan Bagels & Beansen met mijn studiegenoten, oud-studiegenoten eigenlijk al een tijdje. In het eerste jaar Taalwetenschap ontmoetten we elkaar en het was met hén dat ik de lunchzaak had ontdekt, ergens tussen wat colleges door. Ook toen we onze bachelor hadden gehaald (allemaal tegelijk) zochten we de Bagels & Beans op om het te vieren. Eentje nam altijd een bagel oude kaas en een ander nam altijd gekke sapjes. Lees meer

Neder-L: Zó niet cool

Neder-L: Zó niet cool: door Maartje Lindhout Af en toe hoor ik het iemand zeggen, soms ben ik dat zelf: Dat is echt zó niet aardig, zó niet cool, zó niet leuk. ...

Recensie: Ei - Anna Drijver

Het boek is “Voor haar”. Ja, lekker vaag, dacht ik, en begon te lezen. Bij een tweede boek van dezelfde auteur heb je altijd bepaalde verwachtingen. Je blijft vond ik heel goed voor een schrijfster die ‘slechts’ actrice was. De motieven waren zalig: pannenkoeken, vriendengroep, Nederlands studeren. Ik vond dat Anna Drijver met gevoel schreef, of in ieder geval dat ze heel goed een gevoel over kon brengen. Het gaat me met name om het ik-weet-het-niet-meer-het-maakt-allemaal-niet-meer-uit-help-ik-kan-het-niet-meer-aan-ik-ga-nu-weg-doei-gevoel. En de hoofdpersoon mag dat gevoel hebben, want ze heeft een goede reden. Het kraakheldere overbrengen van dit gevoel was ik vóór Je blijft nooit eerder tegengekomen in een boek. Erna weer wel, namelijk in Ei.

Gênante gebruikersnamen op social media

Hoewel er op alle sociale media wel voornaamachternaam-gevallen voorkomen, is er toch wel wat variatie. Dit komt natuurlijk ook door de wisselende mogelijkheid aan leestekens. Hoe noem jij jezelf op Instagram? En hoe op Twitter? Wat was jouw eerste e-mailadres?

Op Facebook heb je niet echt een nickname en heet iedereen zoals hij of zij in het dagelijks leven heet: Voornaam Achternaam. Natuurlijk zijn er hipsters die zich anders noemen, maar dat zijn uitzonderingen. De zakelijke namen hebben volgens mij met name te maken met het feit dat bijna iedereen wel Facebook heeft en je dus zo ‘echt’ mogelijk moet overkomen en zo goed mogelijk vindbaar moet zijn. Ook speelt het aanmeldformulier een belangrijke rol. Hier moet je namelijk je voornaam en achternaam op geven. Dan ga je geen gebruikersnaam bedenken. Nee, voor de échte gebruikersnamen moeten we bij andere sociale media zijn.

Recensie: Gelukkige slaven - Tom Lanoye

[lɑnwa:], zo spreek je zijn naam uit. Op z’n Frans, niet vreemd voor een Vlaamse auteur. Ik wist het eigenlijk pas nadat ik de kaft van één van zijn eerdere boeken had gezien. Daarop stond de uitspraak namelijk in fonetisch schrift, iets waar een taalwetenschapper verzot op is. Maar stiekem… Stiekem denk ik nog steeds ‘lanojje’ als ik zijn naam moet schrijven.

Gelukkige slaven, de titel klink goed doordacht, als een romantitel van Arthur Japin. Ik moet zeggen dat ik na het dichtklappen van het boek nog steeds niet helemaal snapte waarom Lanoye deze titel heeft gekozen. ‘Gelukkige lijken’ was duidelijker verwijzend geweest, maar dat dekt de lading niet helemaal, want de twee gelukkige lijken in het boek zijn niet waar het allemaal om draait.

Recensie: Jonas Jonasson - De zonderlinge avonturen van het geniale bommenmeisje

Wie Jonas Jonassons debuut De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween heeft gelezen, vermoedt misschien dat het bommenmeisje uit de titel van het tweede boek een kleindochter of leerling is van de 100-jarige man, die ook de nodige kennis over explosieven bezat, maar niets is minder waar. De gebeurtenissen uit De zonderlinge avonturen staan helemaal los van die uit het eerste boek. Toch zijn er wel parallellen.

Het tweede boek van Jonas Jonasson heeft wel wat weg van zijn eerste boek. Om te beginnen hebben beide boeken een lange en opvallende titel. De zonderlinge avonturen van het geniale bommenmeisje wekt interesse en nieuwsgierigheid op, al is dat wat minder dan bij het eerste boek.

Recensie: De Consequenties - Niña Weijers

Een kunstenares, Minnie Panis, van ongeveer 27, wordt door haar minnaar gefotografeerd, als ze bij hem blijft slapen. Ze heeft dat niet door en merkt de volgende dag dat de foto’s in de Vogue staan. De fotograaf heeft er veel geld aan verdiend. Hij stelt voor om ieder de helft van de opbrengst te geven. Minnie wil haar geld inzetten voor een nieuw project: over een halfjaar, namelijk van 1 februari tot 21 maart 2012, moet de fotograaf haar gedurende zo’n twintig dagen blijven volgen. Hij mag niks laten blijken, het wordt dus een spionage. Op 21 maart moet hij een zelf te bepalen aantal foto’s inleveren bij een notaris.

Nog meer Noordwijks

Koningin Astrid Boulevard

Op mijn vorige blogbericht over het Noordwijks kreeg ik veel reacties, zowel van Noordwijkers als van niet-Noordwijkers. (Bedankt hiervoor!) Er werden veel tips gegeven voor andere typisch Noordwijkse termen of zinsconstructies. Over veel daarvan valt te twisten of het echt Noordwijks is, of toch eerder bijvoorbeeld Hollands. Vaak is het zo dat de uitdrukking in het oude Hollands voorkwam, maar nog slechts in sommige dorpen is overgebleven. Zie hieronder een bescheiden woordenlijstje. Van sommige woorden was ik niet zeker hoe je ze precies spelt. Ze worden natuurlijk ook bijna alleen gebruikt in spreektaal. Mocht je suggesties hebben, laat dan gerust een berichtje achter!

Waarom zeggen slapers zzz?

In stripboeken staat bij slapende mensen altijd zzzz. Waarom? Zo klink je toch helemaal niet als je slaapt? Ik ging eens op onderzoek uit en eigenlijk is het antwoord best wel logisch.

Bron: www.studiodegarnaal.nl

Ooit van heuten gehoord?

Een kimmetje in Noordwijk

Ik ben opgegroeid in Noordwijk, maar mijn middelbare school stond in Katwijk. Pas toen ik daarheen ging, leerde ik allerlei Noordwijkse woorden. Of eigenlijk kende ik ze al, maar ik kwam er toen pas achter dat ze typisch Noordwijks waren! Zo hadden de Kattukkers het over een zwin of zwinnetje, terwijl ik de ondiepe strook water op het strand ‘kim’ of ‘kimmetje’ noemde. Ik had nog nooit van een ‘zwin’ gehoord en begreep toen pas waarom een straatje bij mij in de buurt dat vlak bij de Branding en de Deining lag, Zwin heette. Ook leerde ik bij het vak Nederlands dat een klucht een blijspel was. Dit woord werd voor mij een homoniem, want klucht gebruikten wij altijd voor een steile heuvel die je bijvoorbeeld opfietst. En als ik aan mensen vroeg of ze het woord ‘slop’ of ‘sloppie’ kenden, moesten ze altijd lachen - nog steeds trouwens, nu ik naar de universiteit in Leiden ga - terwijl het voor echte Noordwijkers doodgewoon 'steegje' betekent. 

Tongen verven bij fonetiek

Ik zit op een stoel in het fonetisch lab met een schort om van dun doorzichtig plastic. Mijn mond moet helemaal schoon zijn. De laatste speekselrestjes slik ik door en ik doe wat me te wachten staat: ik steek m’n tong uit. Een klasgenoot pakt een penseel en schildert mijn tong zwart met zojuist vervaardigde houtskoolverf. Dit is geen grap. Dit is geen marteling. Dit is fonetiek.

Pharrells lichaamstaal

Hoe vaak komt het niet voor dat mensen je niet verstaan, dat je moet herhalen wat je hebt gezegd? Oké, het ligt natuurlijk meestal aan die mensen ;) , maar toch, deze ultieme tip is altijd handig: gebruik gebarenondersteuning! Pharrell Williams doet het ook!! In zijn clips zingt en danst hij niet alleen, maar gebruikt hij ook diverse vormen van lichaamstaal. Zijn video’s zijn wereldberoemd en iedereen begrijpt hem, dus succes verzekerd! 

Arrangement van Shake it off

De meeste berichten die ik op dit weblog plaats gaan over taal, maar hier maak ik even een uitzondering. Naast taal is muziek één van mijn interessegebieden. Vandaar dit korte muzikale bericht.

Gollems taalgebruik in De Hobbit

"Wanneer hij gollem zei, maakte hij een afschuwelijk slikkend geluid in zijn keel. Zo was hij aan zijn naam gekomen, hoewel hij zichzelf altijd 'mijn liefje' noemde.

De hobbit sprong bijna uit zijn vel toen hij het sissen hoorde, en plotseling zag hij de fletse ogen naar hem uitpuilen.

'Wie ben je?' vroeg hij, terwijl hij zijn dolk voor zich uit hield.

'Wat iss hij, m'n liefje?' fluisterde Gollem (die altijd tegen zichzelf sprak omdat hij nooit iemand anders had om mee te praten)."

Bilbo ontmoet Gollem. Bron